عمل لاپاراسکوپی اغلب برای شناسایی و تشخیص منبع درد لگن یا شکم مورد استفاده قرار میگیرد. این روش معمولا زمانی انجام میشود که روشهای غیر تهاجمی (بدون نیاز به جراحی) قادر به تشخیص درد نباشند. در بسیاری از موارد، مشکلات شکمی را میتوان با روشهای تصویربرداری تشخیص داد مانند: سونوگرافی، که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر استفاده میکنند. سی تی اسکن، که با استفاده از پرتوهای اشعه X، تصاویری را از بدن تهیه میکند. ام ار آی، که از مغناطیس و امواج رادیویی برای تولید تصاویر بدن استفاده میکند.
چرا عمل لاپاراسکوپی انجام میشود؟
لاپاراسکوپی زمانی انجام میشود که این آزمایشها، اطلاعات و تصاویر لازم برای تشخیص بیماری را فراهم نکنند. پزشک ممکن است از لاپاراسکوپی برای بررسی اندامهای زیر استفاده کند:
1- آپاندیس
2- کیسه صفرا
3-کبد
4- لوزالمعده
5- روده کوچک و روده بزرگ
6- طحال
7 -معده
روش انجام عمل لاپاراسکوپی چگونه است؟
ابتدا با بیهوشی عمومی یا نخاعی بسته به نوع جراحی، استفاده از سوزن مخصوص یا تروکار که ابتدا در ناحیه ناف وارد شکم می شود گاز را وارد حفره شکمی می کنیم و سپس با عبور دوربین به داخل شکم و بزرگنمائی چند برابر آن در تلویزیون لوله های تروکار بعدی بسته به نوع عمل و محل عمل گذاشته می شود و با عبور وسایل جراحی مخصوص لاپاراسکوپی از قبیل قیچی، کوتر، پنس و غیره تمام مراحل عمل جراحی به روش بسته انجام می شود.
لاپاراسکوپی و جراحی باز چه تفاوتی دارند ؟
یک تفاوت جراحی لاپاراسکوپی و جراحی باز ، اندازه برش جراحی است . در جراحی باز نیاز است که یک برش ۸ تا ۱۰ سانتیمتری در محل ایجاد شود تا بتوان جراحی را انجام داد. بخش عمدهای از درد بعد از عمل به علت این برش بزرگ است. بعد از جراحی اغلب نیاز است که فرد برای ۵ تا ۷ روز در بیمارستان بستری شود .
در برخی موارد دوره نقاهت برای بازگشت به فعالیتهای عادی و کاری، تا ۶ هفته طول میکشد. علاوه بر اختلال در روند زندگی و اشتغال، جراحی باز همواره خطر بیشتری برای ایجاد چسبندگی و عفونت به همراه دارد. این موضوع، به خاطر قرار گرفتن بافتهای داخلی در معرض محیط خارجی رخ میدهد. با این همه، در برخی موارد مانند جراحیهای مربوط به سرطان و لگن، جراحی باز همچنان تنها گزینه محسوب میشود.
در موارد دیگر، روش جایگزنی وجود دارد که با عنوان لاپاراسکوپی مطرح میشود. جراحی لاپاراسکوپی نیاز به آموزش تخصصی دارد و همه پزشکان و متخصصان لزوما دورههای آموزشی لاپاراسکوپی را نگذراندهاند. در لاپاراسکوپی نیاز به ایجاد برش بزرگ در بدن نیست. این روش جایگزینی مطمئن و مؤثر در مقایسه با روش جراحی باز است.
در لاپاراسکوپی تنها چند برش (سوراخ) کوچک نیم تا یک سانتیمتری ایجاد میشود. یکی از سوراخها در ناف است. از ناف برای وارد کردن تلسکوپ مجهز به دوربین و منبع نور (لاپاراسکوپ) از طریق یک لوله ویژه به داخل شکم استفاده میشود. به این ترتیب، جراح امکان دیدن منطقه جراحی را در یک نمایشگر دارد. دو یا سه سوراخ کوچک دیگر برای ورود دیگر وسایل جراحی به شکم ایجاد میشود.
در چه مواردی جراحی باز به عمل لاپاراسکوپی ترجیح داده میشود؟
زمان انجام جراحی لاپاراسکوپی اغلب طولانی تر از جراحی باز است؛ هرچند این مسئله نسبت به مزایای جراحی لاپاراسکوپی میتواند نادیده گرفته شود. لاپاراسکوپی اگر توسط متخصص باتجربه انجام نشود خطر لخته شدن خون و عفونت زخم را افزایش میدهد. ساعات طولانی جراحی لاپاراسکوپی روی بیماران دارای آپنه شدید یا بیماریهای قلبی تأثیر میگذارد، بنابراین شاید بهتر باشد این دسته از بیماران با مشورت متخصص، جراحی باز انجام دهند. روش لاپاراسکوپی ممکن است برای برخی دیگر از بیماران نیز مناسب نباشد؛ از جمله بیماران بسیار چاق، یا افرادی که جراحی قبلی در ناحیه شکم داشتهاند.
چرا لاپاراسکوپی بهتر از جراحی باز است؟
لاپاراسکوپی روش مقابل جراحی باز است که تنها از طریق ایجاد دو یا ۳ شکاف کوچک بروی شکم قابل انجام شدن است. روش لاپاراسکوپی از ۱۰۰ سال پیش برای تشخیص بیماری و درمان مشکلات ناحیه شکم و لگن بیماران رواج یافته است. تمام ترس و ناراحتی های جراحی باز به دلیل ایجاد شکاف بزرگ و عمیقی است که بوجود می آید و عواقبی دارد که اثرات آن تا حدود زیادی بر روی بدن به جا می ماند. اگر چه تصمیم نهایی بیمار برای انتخاب جراحی با صلاحدید پزشک صورت می گیرد اما لازم است دلایل برتری و تفاوت های این دو روش را بیان نمائیم.
- کوچک بودن جای زخم در لاپاراسکوپی
میتوان گفت مهم ترین مزیت این روش همین کوچک بودن اسکار است که موجب تسریع بهبودی بیمار در مقایسه با جراحی باز است. زخم های کوچک نیم تا یک سانتی متری هم سریع تر خوب می شوند هم جای زخمی باقی نمیگذارند. از طرفی بیمار با درد کمتری مواجه است که در نتیجه می تواند سریع تر در حدود چند روز به فعالیت های عادی خود برگردد. این در حالی است که در جراحی باز بیمار برای بهبودی به چندین هفته زمان و بستری شدن در بیمارستان، نیاز دارد.
- کاهش چسبندگی ناحیه لگن و شکم در جراحی
چسبندگی عارضه ی رایج جراحی شکم و لگن است که عوارض متعددی مانند انسداد روده، درد زیاد و اختلال در باروری را به دنبال خود به همراه دارد. لذا پزشکان بسیار تلاش می کنند تا با هنر جراحی خود میزان چسبندگی بعد ازعمل را کاهش دهند تا عوارض جانبی فوق را به همراه نداشته باشد. جراحی به روش لاپاراسکوپی این مزیت را دارد که به سبب کاهش چشم گیر ارتباط اعضا و بافت بدن با محیط بیرون و دستگاه های جراحی، میزان چسبندگی عمل را به حداقل سطح می رساند.
- احتمال عفونت کمتر
عفونت کمتر زخم ها کوچک هستند و در حین عمل بافت های بدن ارتباط ناچیزی با محیط خارج دارند لذا خطر ایجاد عفونت بسیار کاهش می یابد.
آیا همه افراد می توانند جراحی لاپاراسکوپی انجام دهند ؟
برای انجام لاپاراسکوپی بیمار باید بهخوبی انتخاب شود زیرا برخی بیماران شرایط لازم برای روش لاپاراسکوپی را ندارند.. بیمار باید قبل از انجام هر اقدامی بررسیهای اولیه را انجام دهد و بعد از آن پزشک متخصص تایید نهایی را برای انجام لاپاراسکوپی میدهد. بهطور کلی اگر بیمار به خوبی انتخاب شود، کار با دقت بالا انجام میشود، برای همین میتوانیم برای بیمار بهترین نتیجه را برایش انتظار داشته باشیم.
چه افرادی شرایط لازم برای انجام این عمل را ندارند ؟
لاپاراسکوپی عملی است که داخل شکم با گاز پر میشود که این گاز میتواند روی ریهها و قلب اثرگذار باشد، برای همین بیمار باید از نظر قلبی، ریوی و بیهوشی تایید شود. همچنین برای برخی بیماران بدحال بهتر است لاپاراسکوپی انجام نشود.همچنین بعضی اوقات متخصصان بیهوشی اجازه لاپاراسکوپی را نمیدهند برای همین عمل بیمار باید بهصورت باز انجام شود. بعضی وقتهاست که بیماران به خاطر خونریزی رحمی که دارند باید تحت عمل جراحی قرار بگیرند اما بهدلیل مشکلی که وجود دارد، بیمار فوقالعاده کمخون شده است، اما در این مواقع این دسته از افراد کاندیدای خوبی برای انجام لاپاراسکوپی هستند، چراکه در این نوع عمل میزان خونریزی بسیار کمتر از عمل جراحی باز است و چون بیمار از قبل خون از دست داده این عمل میتواند بهترین انتخاب باشد.
