درمان نازایی و ناباروری به انگلیسی (sterility) اینگونه تعریف می‌شود: عدم توانایی ایجاد جنین پس از دو سال تلاش. (در صورتی که زن و مرد مسن تر باشند یک سال)در صورتی که تنها چند ماه برای بارداری تلاش کرده‌اید بهتر است به تلاش خود ادامه دهید.
اگر مراحل چکاپ قبل بارداری را انجام نداده‌اید، ابتدا به پزشک مراجعه کنید پزشک دستورات لازم را به شما بدهد. برای اقدام به بارداری، زمان مقاربت باید به زمان تخمک‌گذاری نزدیک باشد تا شانس حاملگی بیشتر باشد و موجب جلوگیری از نازایی شود.
تعین زمان تخمک گذاری و علائم آن
ساده‌ترین راه تعیین زمان تخمک‌گذاری اندازه گیری صبحگاهی درجه حرارت بدن و ثبت آن در یک جدول است. شما می‌توانید حرارت سنج را از داروخانه تهیه کنید.
تمام جدول‌ها را نگهداری کنید تا بتوانید بعدا آن را به پزشک خود نشان بدهید. (سه تا چهار ماه کافی است).اگر اندازه گیری درجه حرارت روزانه بدن برایتان سخت است، روش‌های دیگری برای تخمین زمان تخمک گذاری وجود دارد:
- خریداری تست ادرار پیش بینی کننده تخمک گذاری از داروخانه.احساس تیر کشیدن در پایین شکم به هنگام تخمگذاری
- تخمدان‌ها در راست و چپ و در پایین شکم قرار دارند.
- ترشحات شفاف و غلیظ
درمان نازایی در مردان
مشکلات تولید اسپرم می‌تواند مادرزادی باشد و یا اینکه در اثر بیماری‌های شدید مثل اوریون، برخی بیماری‌های مقاربتی، در نتیجه آسیب شدید به بیضه، تومورهای بیضه و مواردی مشابه ایجاد شود.
عدم توانایی در انزال طبیعی نیز ممکن است باعث ناباروری گردد. این مساله در اثر عوامل مختلفی از جمله دیابت، جراحی پروستات، داروهای ضد فشار و یا ناتوانی جنسی ایجاد می‌شود.
ناباروری و درمان نازایی زنان
نیمی دیگر از مشکلات ناباروری، مربوط به زنان است و بیشتر از همه شامل اختلالات تخمک‌گذاری می‌باشد.در صورتی که تخم گذاری انجام نشود، تخمکی برای لقاح وجود نخواهد داشت. در صورتی که قاعدگی‌های نامنظم داشته باشید و یا اصلا پریود نشوید، باید به فکر مشکلات تخمک گذاری باشید.
- علت های نازایی و ناباروری چیست
- نداشتن تعادل هرمونی
- فشارهای روحی
- رژیم غذایی
- ورزش‌های حرفه‌ای که می‌توانند تعادل هورمونی یک زن را برهم بزنند.
عدم تعادل هورمونی با شیوع کمتر ممکن است ناشی از مشکلات جدی طبی مثل تومور غده هیپوفیز باشد.
یکی از ورزش‌های مفید در دوران قبل از بارداری ورزش کگل است، ولی باز هم با مشورت پزشک باید تمرین شود.
انسداد لوله‌های رحمی (Fallopian tube obstruction)
همچنین اگر لوله‌های رحمی در یک سر هردو در انتها مسدود باشند و تخمک نتواند خود را به رحم برساند، باروری مختل خواهد شد. عفونت‌های لگن جراحی حاملگی خارجی رحمی یا آندومتریوز (حضور نابجای بافت پوشانده رحم در سایر اعضای لگن) می‌تواند باعث انسداد لوله‌ی رحمی شود.
توصیه درباره نازایی و ناباروری
توصیه پزشکان این است که نگران نازایی نباشید، مگر اینکه حداقل یک سال برای باردار شدن تلاش کرده و موفق نشده‌اید. با وجود این اگر بیش از ۳۰ سال سن دارید، یا سابقه عفونت‌های لگن، عادت ماهیانه دردناک، سقط جنین، چرخه قاعدگی نامنظم را داشته‌اید، و نیز اگر همسر شما تعداد اسپرم کمی دارد، بهتر است زودتر به پزشک مراجعه کند.
با وجودی که اغلب موارد ناباروری جسمانی است، عوامل دیگری نیز وجود دارد که بر باروری تاثیر می‌گذارد:
سوء استفاده از مواد:
حتی مصرف یک لیوان شراب در ماه می‌تواند تا ۵۰٪ احتمال حاملگی را کاهش دهد. زیرا الکل سطح پرولاکتین را افزایش می‌دهد و در امر تخمک‌گذاری مداخله می‌نماید. گاهی اوقات مقدار پرولاکتین به طور چشم‌گیری افزایش پیدا می‌کند،هیپرپرولاکتیمی ایجاد شده و شخص تا زمان کاهش سطح پرولاکتین، کاملا نازا می‌باشد.
قهوه:
کافئین می‌تواند در باروری اختلال ایجاد کند . مصرف همزمان قهوه و الکل میزان حاملگی را تا ۷۴٪ کاهش می‌دهد. توصیه می کنم مقاله “تغذیه قبل از بارداری” را مطالعه فرمایید.
ماری‌جوانا:
برخی از مطالعات نشان داده است که مردانی که ماری‌جوانا مصرف می‌کنند تعداد اسپرم کمتری دارند.
عفونت‌های باکتریایی واژن:
عفونت باکتریایی در واژن می‌تواند اسپرم‌ها را از بین ببرد. از پزشک خود در مورد نیاز کشت از دهانه رحم قبل از تلاش برای حاملگی سوال کنید.
مصرف دخانیات:
سموم موجود در دود دخانیات می‌تواند تعداد اسپرم‌ها را کاهش دهد و یا حرکت آن‌ها را کم کند. امکان دارد که سیگاری‌ها هفت ماه دیرتر از غیر سیگاری‌ها توانایی باروری را پیدا کنند. متخصصان می‌گویند به طور کلی مصرف دخانیات قبل از بارداری بسیار مضر است.
وزن:
زنانی که وزنشان ۳۰٪ بیشتر یا کمتر از وزن طبیعی است، ممکن است عادت‌های ماهیانه نامنظم و در نتیجه مشکلاتی در باروری داشته باشند.
نشانه های ناباروری در زنان
استرس:استرس‌های شدید در زندگی می‌تواند چرخه‌های قاعدگی را به هم بریزد و حامله شدن را مشکل سازد.
حرارت زیاد: درجه حرارت بیضه‌ها باید ۵ درجه کمتر از حرارت بدن مرد باشد تا تمام اسپرم‌ها زنده بمانند.
نشانه های ناباروری در زنان
برای تشخیص ناباروری و پیدا کردن نشانه‌های نازایی، بعد از موارد بالا، اگر برای باردار شدن با مشکل مواجه شده‌اید، اولین کاری که شما و همسرتان باید انجام دهید، مشاوره با پزشک خانواده و یا متخصص زنان است. با این کار پزشک شما را از لحاظ مشکلات اولیه باردار شدن مورد بررسی قرار می‌دهد.
بیشتر متخصصین زنان با بررسی‌های نازایی شامل:
- بررسی منی
- تخمک‌گذاری
- لوله‌های رحمی مسدود شده کار خود را آغاز می‌کنند.
- اگر مشکلات فوق وجود داشت، شما را به متخصص باتجربه در آن زمینه ارجاع می‌دهند.
انتخاب متخصص نازایی و ناباروری
نازایی ممکن است باعث شود که فرد احساس نگرانی و ناامیدی کند. راهی مناسب برای ایجاد آرامش خاطر، یافتن پزشک خوب و مشارکت در امر درمان است. هنگامی که متخصص را انتخاب کردید و احساس کردید که شما و همسرتان با او راحت هستید، وقت ملاقات بگیرید و مشکلاتتان را با وی در میان بگذارید. در مورد هزینه‌ها و بیمارستان‌های طرف قراردادش از او سوال کنید.
درمان ناباروری
بیشتر متخصصین نازایی تمایل دارند در اولین ملاقات، شما و همسرتان با هم به آنجا مراجعه کنید. آنهاتست‌های انجام شده را بررسی و تست‌های مورد نیاز را درخواست می‌نمایند. حالا زمان خوبی برای شکل‌گیری رابطه پزشک و بیمار است.
به یاد داشته باشید که نازایی مشکل زوجین است و هر دوی شما باید در تحمل استرس‌ها، نگرانی‌ها و ناراحتی‌های آن سهیم باشید. پزشک باید مسائل عاطفی احساسی را درک کند و هر دوی شما را در امر تصمیم‌گیری برای شروع درمان شرکت دهد. اگر مشکل ناباروری در مرد باشد، پزشک همسر شما را نزد متخصص اورولوژی که در درمان نازایی مردان مهارت دارد و یا نزد متخصص غدد درون‌ریز (آندرولوژیست) ارجاع می دهد. به هر حال، باید رابطه خوبی بین تمام پزشکان و معالج وجود داشته باشد و فکر نکنید که این کار تنها وظیفه پزشکان است. از متخصص معالج بخواهید که نتایج درمان را برای سایر متخصصین بفرستید و از آن‌ها بخواهید ارتباط خوبی با یکدیگر و شما برقرار کنند.
آزمایشات نازایی زنان مردان
با انجام بررسی کامل پزشکی می‌توانید علت ناباروری را مشخص کنید. اما اگر با سابقه پزشکی یا جنسی مشکل اصلی شناسایی نگردد، ممکن است انجام آزمایش‌های خاص لازم شود. اولین مرحله این است که مشخص کنیم شما هر ماه تخمک‌گذاری دارید یا نه؟ (آزمایش تخمک سالم یا تخمدان)
آزمایش ناباروری در مردان
این مساله را می‌توان با یادداشت درجه حرارت در صبح، استفاده از کیت‌های تشخیص تخمک‌گذاری خانگی، یا معاینه مخاط دهانه رحم که در طول چرخه قاعدگی تخت اثر هورمونها، دچار تغییراتی می‌شود، تشخیص داد. پزشک معالج شما می‌تواند در مطب خود با درخواست آزمایش‌های خون ساده یا سونوگرافی از تخمدان‌ها، تخمک‌گذاری را بررسی نماید. اگر شما از نظر تخمک‌گذاری مشکلی ندارید، آزمایش‌های بیشتری انجام خواهد شد.
