کیست بارتولن در اثر انسداد غدد بارتولن ایجاد شده و به شکل برجستگی‌های گرد در ناحیه ورودی واژن ظاهر می‌شود. این کیست‌ها معمولاً بدون درد هستند، اما در صورت عفونت، متورم و دردناک شده و به آبسه تبدیل می‌شوند. علائم این نوع کیست شامل التهاب، درد، مشکل در راه رفتن و ترشحات بدبو است و برای درمان آن هم از روش‌هایی مثل حمام آب گرم، مصرف آنتی‌بیوتیک، تخلیه کیست، لیزر درمانی و در موارد شدید، جراحی کیست بارتولن تجویز می‌شود.
کیست بارتولن چیست
دو طرف ورودی واژن و در بخش پایینی لابیا‌ها، غده‌هایی به نام غدد بارتولن وجود دارند. وظیفه این غدد، ترشح مایعات لغزنده برای حفظ رطوبت واژن است. اگر به هر دلیلی مجاری غدد بارتولن مسدود شوند، مایعات به جای خروج از غدد، درون آن‌ها جمع می‌شوند و توده‌ای به نام کیست بارتولن ایجاد می‌کنند. توده‌های بارتولن معمولاً در یکی از دو طرف ورودی واژن و زیر پوست لبه‌های واژن یا همان لابیا‌ها به شکل برجستگی‌های گرد ظاهر می‌شوند.
گاهی اوقات این کیست‌ها کوچکند و هیچ دردی ندارند، اما در صورت تجمع چرک یا عفونی شدن کیست، متورم، ملتهب و دردناک می‌شوند. بسته به شدت کیست و عفونت آن از روش‌های درمانی مختلفی از جمله درمان‌های خانگی، دارویی و در موارد حاد، تخلیه با جراحی استفاده می‌شود.
آیا کیست بارتولن خطرناک است؟
معمولاً خیر. خیلی وقت‌ها کیست‌های بارتولن کوچک باقی می‌مانند و علائم خاصی ایجاد نمی‌کنند. در چنین مواردی، نیازی به درمان خاصی نیست و به مرور زمان، مایع داخل کیست یا جذب بدن شده و یا به طریق دیگری تخلیه می‌شود. اما اگر باکتری‌ها به داخل توده راه پیدا کردند و با عفونی کردن آن باعث ایجاد آبسه ملتهب و دردناکی شدند، باید به پزشک مراجعه کنید.
کیست‌های غیر عفونی بارتولن به تدریج کوچک می‌شوند و از بین می‌روند، اما کیست‌های عفونی در صورت عدم درمان، شما را دچار عوارض خطرناکی مثل تب، مشکل در راه رفتن و نشستن و یا حتی ترکیدن خودبخود آبسه و پخش عفونت می‌کنند.
چه قرصی برای کیست بارتولن خوبه
اینکه این عارضه با چه دارویی درمان می‌شود به نوع کیست و تشخیص پزشک بستگی دارد. اگر کیست کوچک باشد و علائم خاصی ایجاد نکرده باشد، به مصرف دارو نیازی نیست. در چنین مواردی، رعایت بهداشت و حمام آب گرم به تخلیه طبیعی مایعات داخل کیست کمک می‌کند. اما اگر کیست عفونی شد، پزشک آنتی بیوتیک تجویز می‌کند. بسیار مهم است که بدانید مصرف خودسرانه دارو نه تنها کمکی به شما نخواهد کرد، بلکه گاهی اوقات باعث تشدید عفونت و یا عود مجدد کیست بارتولن می‌شود.
بنابراین اگر به این عارضه مبتلا شده‌اید، به جای اینکه دنبال مصرف دارو بدون تجویز پزشک باشید، هر چه سریعتر به پزشک متخصص زنان مثل خانم دکتر گیتی قیاسی مراجعه کنید. ایشان با بررسی دقیق علائم شما، بهترین قرص برای کیست بارتولن را تجویز می‌کنند.
کیست بارتولن در دختر مجرد
با اینکه احتمال بروز این کیست در خانم‌های بین 20 تا 30 ساله بیشتر است، اما این موضوع ربطی به وضعیت تاهل شما ندارد. فرقی نمی‌کند که متاهل باشید یا مجرد؛ در هر صورت توده بارتولن عارضه ایست که برای خیلی از خانم‌ها پیش می‌آید. در دختران مجرد، این کیست معمولاً به دلایل غیر جنسی و به خاطر عواملی مثل عدم رعایت بهداشت فردی، تحریک یا آسیب دیدن ناحیه تناسلی، عفونت‌های باکتریایی و یا واکنش آلرژیک به شوینده‌ها و لوازم بهداشتی رخ می‌دهد.
درمان کیست بارتولن در دختر مجرد نیز مشابه با خانم‌های دیگر است. اولین قدم، مراجعه به خانم دکتر گیتی قیاسی- متخصص زنان، زایمان و لاپاراسکوپی- و سپس پیگیری روش‌های درمانی مناسب خواهد بود.
علائم ترکیدن کیست بارتولن
اگر توده بارتولن عفونی نباشد، ترکیدن آن نه تنها خطری ندارد، بلکه احتمال عفونی شدن آن در آینده را هم کاهش می‌دهد. یکی از کار‌های مؤثر برای تسریع در این روند، نشستن در آب گرم است. اگر این کار را چند بار در روز و هر بار به مدت ۲۰ دقیقه انجام بدهید، به تخلیه و ترکیدن کیست کمک می‌کنید.
با ترکیدن کیست، مواد درونش تخلیه شده و برجستگی و تورم آن از بین می‌رود. گاهی اوقات بعد از این اتفاق کمی التهاب باقی می‌ماند، ولی اگر عفونتی وجود نداشته باشد این التهاب هم ظرف چند روز فروکش می‌کند. ترشحات حاصل از ترکیدن کیست شامل مایعات زرد کمرنگ، قهوه‌ای یا قرمز است. اگر کیست عفونی شود، این ترشحات بوی بد و ناخوشایندی دارند.
پماد برای کیست بارتولن
گاهی اوقات لازم است که طبق دستور پزشک از پماد برای کیست بارتولن استفاده کنید. این پماد‌ها خاصیت ضد باکتریایی دارند و به جلوگیری از عفونت و کاهش التهاب کمک می‌کنند. برای تشخیص اینکه چه نوع پمادی برای شما مناسب است، حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک بر اساس شدت و نوع کیست، پماد مناسب را تجویز می‌کند. معمولاً بعد از چند روز استفاده مداوم از پماد‌های ضدباکتریایی یا ضد التهاب، علائم عارضه مثل التهاب و درد کاهش می‌یابند. اگر کیست عفونی باشد یا با پماد بهبود پیدا نکرد، پزشک از روش‌های دیگری برای درمان آن استفاده می‌کند.
درمان کیست بارتولن
بسته به اندازه و علائم کیست، پزشک از روش‌های مختلفی برای درمان آن استفاده می‌کند. اگر کیست کوچک و بی علامت باشد، معمولاً نیازی به مداخله پزشکی ندارد. برای کیست‌های بزرگ و عفونی که باعث درد، التهاب و ناراحتی می‌شوند، پزشک ابتدا وضعیت بیمار را بررسی کرده و بر اساس شدت علائم، مناسب‌ترین گزینه درمانی را انتخاب می‌کند. هدف از درمان، کاهش درد، جلوگیری از عفونت‌های مکرر و پیشگیری از عود مجدد کیست است.
حمام سیتز: درمان خانگی برای کاهش التهاب
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای بهبود کیست‌های کوچک، حمام سیتز است. نشستن در آب گرم چند بار در روز باعث باز شدن و تخلیه کیست می‌شود. بعد از حمام، خشک کردن ناحیه و پوشیدن لباس زیر تمیز ضروری است تا جلوی تحریک بیشتر یا عفونت کیست گرفته شود.
دارودرمانی: آنتی‌بیوتیک و مسکن‌های ضد التهاب
در صورتی که کیست باعث درد و التهاب شود، پزشک مصرف دارو‌های مسکن مثل ایبوپروفن یا استامینوفن را تجویز می‌کند. اگر عفونت وجود داشته باشد، آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل سیپروفلوکساسین، سفتریاکسون، آزیترومایسین، داکسی‌سایکلین یا مترونیدازول برای از بین بردن عفونت تجویز می‌شوند. استفاده خودسرانه از این دارو‌ها توصیه نمی‌شود. تشخیص نوع عفونت و داروی مورد نیاز فقط به عهده پزشک است.
درناژ کیست: تخلیه سریع برای کاهش درد
اگر کیست رشد کرده و به آبسه تبدیل شده، پزشک با ایجاد یک برش کوچک روی آن، مایع داخلی کیست را تخلیه می‌کند. این روش معمولاً با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و درد ناشی از کیست را به سرعت کاهش می‌دهد.
مارسوپیالیزاسیون: ایجاد دهانه دائمی برای پیشگیری از عود
در افرادی که کیست‌های بارتولن به‌طور مکرر عود می‌کنند، روش مارسوپیالیزاسیون توصیه می‌شود. در این تکنیک، پزشک یک برش کوچک روی کیست ایجاد کرده و سپس لبه‌های آن را بخیه می‌زند تا دهانه‌ای دائمی برای تخلیه مایعات ایجاد کند. در برخی موارد، یک کاتتر کوچک برای مدتی در محل باقی می‌ماند تا از بسته شدن دهانه جلوگیری کند.
لیزر دی‌اکسید کربن: روشی کم‌تهاجمی و سریع
یکی دیگر از گزینه‌های درمان، برداشتن کیست با لیزر دی‌اکسید کربن است. این روش با کمترین آسیب به بافت‌های اطراف، کیست را از بین می‌برد. البته هزینه آن هم بیشتر از روش‌های سنتی است.
برداشتن کامل غده بارتولن: آخرین گزینه درمانی
در مواردی که کیست به‌طور مداوم عود می‌کند و هیچ‌کدام از روش‌های دیگر مؤثر نیستند، جراحی برای برداشتن کامل غده بارتولن انجام می‌شود. این روش در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی صورت می‌گیرد و فقط در مواقع ضروری توصیه می‌شود.
علائم کیست بارتولن
در اکثر موارد، کیست‌های بارتولن علائم خاصی ندارند و فقط موقع شستشوی ناحیه تناسلی یا هنگام معاینات پزشکی، مشخص می‌شوند. بافت کیست بارتولن معمولاً نرم و بدون درد است و در بیشتر مواقع خودبخود از بین می‌رود. اما اگر کیست عفونت کند، درد شدیدی به همراه خواهد داشت. به این وضعیت آبسه گفته می‌شود که هنگام راه رفتن یا رابطه جنسی، ناراحتی و درد شدیدی ایجاد می‌کند.
به طور کلی علائم کیست بارتولن شامل موارد زیر می‌شوند:
- درد هنگام رابطه جنسی
- تورم و تغییر شکل لبه‌های خارجی واژن (لابیای ماژور)
- برجستگی حساس و دردناک در نزدیکی دهانه واژن
- ناراحتی هنگام حرکت، نشستن یا راه رفتن
- تب
علائم ترکیدن کیست بارتولن
ترکیدن این کیست درد زیادی به همراه دارد، اما عوارض جدی مثل نازایی به وجود نمی‌آورد و ربطی به قدرت باروری شما ندارد. پس از تخلیه، مایع داخل کیست خارج می‌شود و التهاب کاهش پیدا می‌کند. اگر دردتان زیاد بود می‌توانید از دارو‌های مسکن بدون نسخه استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که هیچ گاه نباید خودتان با فشار دادن کیست، آن را بترکانید. اگر عفونت کیست پخش شود یا کیست دوباره عود کند، نیاز به درمان‌های پزشکی برای جلوگیری از بروز مشکل وجود دارد.
علائم ترکیدن کیست بارتولن شامل موارد زیر می‌شوند:
- بوی ناخوشایند پس از ترکیدن کیست
- درد و التهاب شدید
- ناراحتی و احساس بد در ناحیه تناسلی
- تورم و قرمزی اطراف کیست
- احساس درد هنگام حرکت یا نشستن
بهترین دکتر کیست بارتولن در تهران
تشخیص زودهنگام توده بارتولن به خصوص در مواقعی که کیست عفونی باشد، جلوی بروز بسیاری از مشکلات و عوارض بعدی را می‌گیرد. خانم دکتر گیتی قیاسی با سال‌ها تجربه در درمان بیماری‌های زنان و بهره‌گیری از روش‌های پیشرفته تشخیصی و درمانی، دقت و مهارت بالایی در زمینه تشخیص و درمان این نوع کیست‌ها دارند.
تخصص و دانش عمیق به همراه اخلاق حرفه‌ای ایشان باعث شده بیماران عزیز با خیالی آسوده، روند درمان موفقشان را طی کنند. شما عزیزان می‌توانید برای تشخیص و درمان انواع بیماری‌ها مثل کیست تخمدان، توده بارتولن، زخم دهانه رحم و یا انجام روش‌هایی مثل لاپاراسکوپی، به مطب خانم دکتر قیاسی مراجعه نمایید.
سؤالات متداول
مدت استراحت بعد از عمل کیست بارتولن چقدر است؟
معمولاً 3 تا 7 روز زمان لازم است تا دوره بهبودی شما به طور کامل طی شود. علاوه بر این، تا 4 هفته نباید رابطه جنسی داشته باشید، تا 1 ماه از تامپون استفاده نکنید، از مصرف دخانیات و مشروبات الکلی خودداری کنید و تا زمان بهبودی کامل، ورزش و فعالیت‌های سنگین را کنار بگذارید.
چه خانم‌هایی بیشتر در معرض ابتلا به این نوع کیست هستند؟
خانم‌هایی که فعالیت جنسی بیشتری دارند، بیشتر در معرض ابتلا به توده بارتولن قرار دارند. علاوه بر این، احتمال عود مجدد کیست در خانم‌هایی که در سنین ۲۰ تا ۳۰ سالگی هستند و سابقه این مشکل را داشته‌اند، بیشتر است. آسیب یا ضربه فیزیکی به ناحیه غدد بارتولین و انجام عمل جراحی واژن نیز خطر تشکیل این توده را افزایش می‌دهد.
درمان‌های خانگی کیست بارتولن کدامند؟
ترکیب سرکه سیب با عسل، زنجبیل همراه با عسل و ژل آلوئه‌ورا تأثیر زیادی در بهبود این مشکل دارد. مرهم سیاه نیز گزینه‌ای طبیعی برای درمان محسوب می‌شود و با استفاده موضعی روی توده بارتولن، به خروج عفونت و تخلیه مایع انباشته شده کمک کرده و به مرور التهاب و ناراحتی را کاهش می‌دهد.
توصیه‌های نهایی درباره کیست بارتولن
کیست‌های بارتولن اغلب بی‌خطر هستند، اما اگر عفونت کنند، مشکلات جدی و خطرناکی ایجاد می‌کنند. مصرف دارو بدون مشورت پزشک و نادیده گرفتن درمان، باعث می‌شود که کیست دوباره عود کند و عوارض بیشتری به وجود بیاید. خوشبختانه برای درمان این مشکل، گزینه‌های زیادی از درمان‌های خانگی ساده گرفته تا روش‌های جراحی وجود دارد. رعایت بهداشت فردی، استفاده از شوینده‌های مناسب و مراجعه منظم به پزشک، از راه‌های اصلی پیشگیری از بروز این عارضه هستند. اگر علائمی مانند تب یا درد شدید مشاهده کردید، حتماً به متخصص زنان مراجعه کنید تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنید.
