از مرحله باروری تا زایمان، حاملگی در بدن زنان چندین مرحله را طی می‌کند. یکی از این مراحل هنگامی است که تخمکِ بارور شده به رحم رفته تا خودش را به رحم متصل کند. در صورت بارداری خارج از رحم، تخمکِ بارور شده به رحم متصل نمی‌شود. در عوض امکان دارد در لوله ها، حفره شکمی یا گردن رحم لانه گزینی کند. با وجود اینکه تست بارداری می‌تواند مشخص کند که زن حامله می‌باشد، تخمک بارور شده نمی‌تواند به درستی در جایی غیر از رحم رشد کند. از هر ۵۰ مورد حاملگی، یک مورد به صورت حاملگی خارج از رحم می‌باشد ( ۲۰ مورد از هر ۱۰۰۰ مورد). حاملگی خارج از رحم یک فوریت پزشکی محسوب می‌شود. درمان به موقع باعث کاهش خطر ایجاد عوارض ناشی از بارداری خارج از رحم، افزایش احتمال حاملگی سالم در آینده و کاهش عوارض می‌شود.
علائم حاملگی خارج از رحم
حالت تهوع و سینه‌درد علائم شایع حاملگی داخل و خارج از رحم هستند. علائم زیر بیشتر در بارداری خارج از رحم دیده شده و می‌توانند نشان‌دهنده فوریت پزشکی باشند:
- درد تیز در شکم، لگن، شانه یا گردن
- درد شدید در یک طرف شکم
- لکه‌بینی غلیظ یا رقیق یا خونریزی واژینال
- سرگیجه یا غش
- فشار رکتوم (مقعدی)
- اختلال مزاج: شما ممکن است دچار اسهال و یا درد در هنگام دفع مدفوع شوید.
در صورتی که حامله هستید و هر یک از موارد بالا را مشاهده کردید بایستی سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
بررسی حاملگی خارج از رحم از طریق سونوگرافی
معمولا به اکثر خانم های باردار پیشنهاد می‌شود که یک تست سونوگرافی واژینال انجام دهند (تستی که در آن پروب سونوگرافی داخل واژن می‌شود) تا دکتر دید دقیق تری از وضعیت رحم، تخمدان ها و لوله‌های رحمی داشته باشد. اگر شما در مراحل اولیه بارداری تان باشید ممکن است دکتر از شما بخواهد تا مدتی بعد این سونوگرافی مجددا انجام شود تا وضوح شرایط بارداری بیشتر شود.
بررسی حاملگی خارج از رحم از طریق آزمایش خون
دکتر از شما می خواهد که یک آزمایش خون انجام دهید تا در آن سطح هورمون بارداری ( اچ سی جی) را بسنجد و هر هفته تغییرات آن را برای شناسایی علائم بررسی کند. ممکن است دکتر از شما بخواهد آزمایش خون انجام دهید تا سطح هورمون پروژسترون را بررسی کند.
بررسی حاملگی خارج از رحم از طریق لاپاراسکوپی
اگر هنوز علائم برای دکتر کاملا مشهود نباشد ممکن است از شما بخواهد عملی تحت عنوان لاپاراسکوپی انجام دهید که این کار با بی حسی انجام می شود. دکتر برای این کار از نوعی تلسکوپ ظریف در لگن خاصره شما استفاده می کند و معمولا برای این کار برش کوچکی در زیر شکم شما داده می شود. اگر در این نوع جراحی بارداری خارج رحمی تشخیص داده شود معمولا مداوا در همان عمل انجام می شود.
درمان حاملگی خارج از رحم با جراحی
- لاپاراسکوپی: هدف از جراحی (لاپراسکوپی) پایان دادن به بارداری خارج از رحمی است و نوع انجام این کار بستگی به نظر شما نسبت بارداری بعدی تان و تشخیص دکتر در زمان جراحی نسبت به وضعیت رحم تان دارد. در این نوع جراحی شما یک تا دو روز در بیمارستان بستری می شوید و دوران نقاهت شما بین دو تا چهار هفته زمان می برد.
جراحی لاپاروسکوپی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. ابزاری شبیه تلسکوپ به نام لاپاراسکوپ وارد ناف شده، لگن معاینه شده و بارداری خارج از رحم رفع خواهد شد. برش کوچکی (در حدود ۱ سانتی‌متر) در ناف ایجاد شده و امکان دارد دو یا سه برش دیگر در شکم ایجاد شود. بسته به آسیبی که به لوله رحمی وارد شده است، اقدامات زیر انجام خواهد شد.
- عمل جراحی باز: این روش از جراحی همچنین با نام لاپاراتومی نیز شناخته می شود. این روش از جراحی با انجام برشی بزرگ تر در زیر شکم انجام می شود. این عمل معمولا زمانی انجام می شود که دکتر احتمال خونریزی داخلی را می دهد. دوران بستری شما در این عمل دو تا چهار روز است و عموما دوران نقاهت آن نیز بین دو تا چهار هفته زمان می برد.
- سالپنژکتومی (برداشتن لوله رحمی): چنانچه آسیب یا خونریزی شدید وجود داشته باشد، لوله آسیب‌دیده برداشته خواهد شد.
- سالپنگوتومی(برش جراحی لوله رحمی): چنانچه آسیب کم باشد، می‌توان بوسیله برش کوچکی، حاملگی خارج از رحم را بدون آسیب وارد شدن به لوله رفع کرد. احتمال خطر بسیار کم وجود دارد که مقداری از جنین درون لوله بماند. به بیمار توصیه می‌شود که به طور هفتگی آزمایش خون انجام داده تا کاهش سطح HCG بررسی شده و بارداری به طور کامل برطرف شود.
- برخی از زنان نیاز به انجام جراحی باز (لاپاروتومی) بوسیله برش بزرگتری در ناحیه تحتانی شکم (ناحیه شرمگاهی) دارند که تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. از این روش هنگامی استفاده می‌شود که احتمال وجود خونریزیهای متعدد داخلی وجود داشته باشد و یا جراحی لاپاروسکوپی انجام شده ولی رفع بارداری خارج از رحم امکان‌پذیر نبوده است. چنانچه قبل یا در هنگام جراحی خونریزی شدید وجود داشته باشد، بایستی برای جایگزینی خون از دست رفته از انتقال خون استفاده شود.
